Mụn nội tiết là gì?

Mụn trứng cá là một trong những vấn đề da liễu nổi cộm nhất được quan tâm hiện nay, bên cạnh các bệnh sắc tố và lão hóa da, trong đó mụn nội tiết là một loại mụn nhiều người gặp phải mang đến sự khó chịu cho người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin về khái niệm, bản chất, nguyên nhân và các cách điều trị đối với mụn nội tiết.

Mụn nội tiết là gì?

Mụn nội tiết là loại mụn thường xuất hiện khi cơ thể gặp phải các vấn đề liên quan đến sự thay đổi hormone. Loại mụn này có thể gặp phải ở các độ tuổi khác nhau, nhưng đặc biệt nhiều đối với những người đang trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ trước và sau sinh, phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh, phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt. Đây là những giai đoạn cơ thể có những thay đổi nhất định khiến nội tiết tố trở nên rối loạn và hình thành mụn.

Mụn nội tiết thường mọc nhiều ở mặt và vùng xương quai hàm. Chúng thường bao gồm nhiều loại mụn trứng cá khác nhau như mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn ẩn, mụn bọc, mụn mủ, mụn viêm sưng đỏ. Thông thường nữ giới có tỷ lệ bị mụn nội tiết cao hơn rất nhiều so với nam giới, đặc biệt là mụn nội tiết ở cằm.

Ước tính trên toàn thế giới có khoảng 50% phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 29 mắc phải tình trạng mụn nội tiết. Có nhiều ý kiến khác nhau về mụn nội tiết nhưng sự mất cân bằng hormone là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng này.

Nguyên nhân gây mụn nội tiết

Đúng như tên gọi của nó, mụn nội tiết được gây nên bởi sự thay đổi về nội tiết tố bên trong cơ thể con người.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng mụn nội tiết trên da:

• Nồng độ hormone trong cơ thể bị mất cân bằng, từ đó làm thay đổi hoạt động tuyến dầu gây bùng phát bã nhờn, khiến lỗ chân lông bít tắc, viêm đỏ và hình thành mụn. Chính vì vậy, loại mụn này thường xuất hiện ở tuổi dậy thì, đến ngày hành kinh, phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh.
• Do bệnh lý buồng trứng đa nang ở nữ giới
• Tình trạng thừa androgen ở nữ (cường androgen), androgen hoạt động quá mạnh so với nhu cầu cơ thể cần dẫn đến rậm lông, nổi mụn trứng cá, hay rối loạn kinh nguyệt.
• Do căng thẳng, mệt mỏi, cơ thể bị mất cân bằng nội tiết và dẫn đến mụn.
• Sự tăng sinh hoạt động của tuyến bã nhờn trên da do tình trạng rối loạn nội tiết tố gây ra.
• Sự tích tụ vi khuẩn trên da khiến lỗ chân lông bít tắc và hình thành mụn viêm, mụn mủ.
• Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học cũng dễ khiến cơ thể bị rối loạn hormone
• Tâm trạng bất ổn, căng thẳng kéo dài. 
• Do di truyền. 
• Cơ thể thiếu chất, nhiều độc tố, nóng trong người. 
• Do tiếp tục hoặc ngừng sử dụng một số loại thuốc, điển hình như thuốc tránh thai.

Cách điều trị mụn nội tiết

Có rất nhiều phương pháp trị mụn nội tiết đi từ đơn giản đến phức tạp, được chia ra làm các phương pháp điều trị tại nhà, sử dụng thuốc uống, thuốc bôi, và các liệu pháp kỹ thuật cao.

Cách trị mụn nội tiết tại nhà

Dùng thực phẩm chức năng:

• Omega 3: Đây là một acid béo có công dụng chống viêm nhờ ức chế chất gây viêm PGE2 và LTB4. Bên cạnh đó, omega 3 còn có tác dụng ức chế sản xuất hormon androgen và tăng cường hàng rào bảo vệ da. Cơ thể chúng ta mỗi ngày cần bổ sung tối thiểu từ 250-500mg omega 3 (EPA và DHA). Bạn có thể bổ sung omega 3 bằng dầu cá hoặc dầu hạt lanh. 
• Kẽm: Nhiều người bổ sung kẽm để xử lý vấn đề mụn liên quan đến hormone rất hiệu quả bởi kẽm là chất chống oxy hóa và chống viêm cũng như giảm tiết bã nhờn quan trọng. Mặt khác, kẽm còn tham gia hỗ trợ quá trình chuyển hóa các chất như omega 3, vitamin A. Bạn có thể bổ sung kẽm qua đường uống với liều lượng khoảng 8-11mg/ngày ở người lớn, hoặc bổ sung kết hợp bôi sản phẩm chứa kẽm lên da mụn với liều lượng vừa đủ. 
• Vitamin A: Ngoài dẫn xuất vitamin A (tretinoin, isotretinoin), bạn có thể sử dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin A với tác dụng tương tự. Lưu ý không sử dụng vitamin A quá liều (lớn hơn 10.000 IU), nhất là phụ nữ mang thai.

Phương pháp dùng thực phẩm chức năng có hiệu quả tốt và an toàn nhưng cần lưu ý thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa mụn. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng sản phẩm để đạt hiệu quả tốt nhất.

Thuốc uống trị mụn nội tiết

Các chuyên gia đã khẳng định, tình trạng mụn nội tiết nặng không thể điều trị bằng các sản phẩm sữa rửa mặt hay kem dưỡng da thông thường. Điều này là do mụn liên quan đến hormone thường có dạng u nang, hình thành sâu dưới da và nằm ngoài tầm tác động của đa số các loại thuốc hay kem bôi ngoài ra.

Do đó điều trị thường phải áp dụng các phương pháp điều trị bằng cân bằng nội tiết tố nữ trị mụn để làm sạch da từ bên trong.

Thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai đường uống đặc biệt hiệu quả trong việc sử dụng để điều trị mụn nội tiết do chúng có chứa ethinyl estradiol cùng với drospirenone, norgestimate và norethindrone. Bốn loại hóa chất này có khả năng cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể, giúp giảm tình trạng mụn đặc biệt vào giai đoạn rụng trứng của chu kỳ kinh nguyệt. Thuốc tránh thai đường uống chống chỉ định cho những người có tiền sử huyết khối, tăng huyết áp, hoặc ung thư vú……

Thuốc chống androgen:

Thuốc chống androgen hoạt động dựa trên cơ chế giảm nội tiết tố nam androgen. Androgen là hormon tự nhiên có ở cả nam và nữ. Tuy nhiên khi hàm lượng androgen quá cao, chúng có thể gây ra các vấn đề về mụn trứng cá do can thiệp vào việc điều chỉnh các nang lông cũng như tăng sản xuất bã nhờn. Aldactone mặc dù chủ yếu được sử dụng để điều trị tăng huyết áp tuy nhiên cũng mang lại tác dụng giảm androgen. Nói cách khác nó có thể ngăn cơ thể bạn sản xuất nhiều androgen hơn và giúp ổn định nồng độ hormone.

Thuốc bôi trị mụn nội tiết

Nếu gặp phải tình trạng mụn thể nhẹ, bạn có thể cân nhắn sử dụng một số loại thuốc bôi ngoài da có chứa retinoids. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A, chứa nhiều trong những loại kem, gel… luôn sẵn có tại các quầy thuốc. Điều quan trọng khi sử dụng retinoids là cần thoa kem chống nắng đều đặn bởi retinoids có thể làm tăng nguy cơ cháy nắng.

Liệu pháp kỹ thuật cao

Sử dụng công nghệ cao trị mụn chính là lựa chọn hàng đầu cho những ai cần khắc phục mụn nhanh chóng. Các công nghệ như laser, công nghệ oxy jet, công nghệ ánh sáng xanh… thường được các spa, thẩm mỹ viện áp dụng phổ biến và thu được những kết quả khá tốt.

Tuy nhiên khi áp dụng phương pháp này, bạn cần chú cần có chế độ chăm sóc da đặc biệt cẩn thận sau khi trị liệu để da nhanh chóng phục hồi. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý lựa chọn cho mình các cơ sở y tế, spa, thẩm mỹ viện uy tín để đảm bảo quá trình điều trị mụn diễn ra thuận lợi.

Phòng ngừa mụn nội tiết

Để tránh gặp phải tình trạng mụn nội tiết, bạn nên lưu ý một số vấn đề thuộc về thói quen ăn uống sinh hoạt như sau:

• Hạn chế hút thuốc lá;
• Không thức khuya, ăn khuya;
• Tránh uống rượu bia, dùng chất kích thích;
• Loại bỏ thói quen chạm tay lên mặt;
• Không làm việc quá sức, để cơ thể mệt mỏi, stress, căng thẳng;
• Vệ sinh chăn gối, khăn mặt, gội đầu thường xuyên.

Bên cạnh đó, cần xây dựng chế độ ăn lành mạnh gồm những yếu tố như sau:

• Protein: Các loại cá hồi, cá thu, hàu, trứng, hải sản giàu omega 3; thịt trắng như thịt gà, sữa hạt óc chó, hạt hạnh nhân.
• Rau củ: Các loại rau có màu xanh đậm như cải bó xôi, súp lơ, cải xoăn, bí xanh, rau thơm; các loại đậu gồm đậu đen, đậu đỏ, đậu lăng.
• Trái cây: Các loại giàu vitamin C và nhiều nước như cam, quýt, bưởi, táo, nho, lê,…
• Dầu thực vật: các loại dầu hạt chia, dầu hạt lanh, dầu oliu.
• Đồ uống: Chọn các loại nước lọc, trà xanh, trà hoa cúc, trà kim ngân.

Chăm sóc da đúng cách tránh mụn nội tiết:

Chăm sóc da đúng cách là một liệu pháp quan trọng giúp cải thiện tình trạng mụn. Các sản phẩm chăm sóc da có tác dụng làm xẹp nốt mụn, hạn chế viêm và phục hồi da tốt hơn. Có bốn bước chăm sóc da bạn cần ghi nhớ:

• Làm sạch da bằng nước tẩy trang và sữa rửa mặt dịu nhẹ.
• Vệ sinh da bằng dung dịch kháng khuẩn để loại bỏ vi khuẩn gây mụn.
• Sử dụng các hoạt chất trị mụn AHA, BHA, retinol, acid azelaic, benzoyl peroxide,…
• Dưỡng ẩm cho da.

Nhiều người thường bỏ qua hay xem nhẹ việc vệ sinh da trong khi điều này rất quan trọng khi điều trị mụn lâu ngày có dấu hiệu viêm, nhiễm trùng.

Thực hiện đều đặn và phối hợp các cách trị mụn nội tiết dứt điểm tại nhà kể trên sẽ giúp bạn sớm lấy lại làn da mịn màng của mình.