Thuốc bôi mụn là một nhóm thuốc được sử dụng để điều trị mụn trứng cá nhẹ đến trung bình. Chúng có thể được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị mụn trứng cá khác, bao gồm thuốc uống, thay đổi lối sống và các liệu pháp kỹ thuật cao. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các bạn những loại thuốc bôi hiệu quả nhất góp phần giúp đẩy lui tình trạng mụn trứng cá, lấy lại làn da tươi đẹp!
Cơ chế trị mụn của thuốc bôi đặc trị mụn trứng cá
Các loại thuốc bôi trị mụn đều có cơ chế tác động vào bốn yếu tố nguyên nhân cốt lõi gây nên mụn trứng cá. Đó là do tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, tế bào da chết bong tróc bất thường và hoạt động của vi khuẩn, trong đó dầu, bụi bẩn và tế bào da chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông, dẫn đến mụn trứng cá và nhiễm trùng tại chỗ.
Cụ thể, các thuốc bôi mụn hoạt động theo các cách sau:
- Các thuốc bôi trị mụn nhắm vào các lỗ chân lông bị tắc bằng cách khuyến khích sự bong tróc của các tế bào da chết.
- Chúng làm giảm số lượng vi khuẩn gây mụn và làm cho da khô, do đó làm bong tróc các tế bào da chết.
- Các thuốc bôi mụn trứng cá ức chế sản xuất bã nhờn (lượng bã nhờn cao có thể dẫn đến mụn trứng cá nặng) và cũng giúp giảm viêm .
- Chúng hoạt động bằng cách hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và tiêu diệt vi khuẩn (Propionibacterium acnes, vi khuẩn gây mụn phổ biến nhất) có bên dưới da.
Các thuốc bôi trị mụn trứng cá làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời của da, giúp điều trị các khuyết điểm hiện có và ngăn ngừa các khuyết điểm mới phát triển. Ngoài ra, chúng còn ngăn ngừa và làm giảm sẹo trên da.
Mặc dù không phải là một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, nhưng mụn có thể gây khó chịu, đau đớn, mất tự tin và có thể gây ra sẹo vĩnh viễn. Do đó việc sử dụng thuốc bôi mụn phù hợp có thể kịp thời làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng mụn nặng hơn.
Các loại thuốc bôi mụn thường được sử dụng
Hiện nay, có rất nhiều lựa chọn thuốc bôi mụn trên thị trường, mỗi loại có ưu nhược điểm, chỉ định và tác dụng phụ khác nhau. Để có được sự lựa chọn phù hợp nhất, hãy cùng tìm hiểu chi tiết về từng loại thuốc dưới đây bạn nhé
Thuốc bôi mụn chứa Axit azelaic
Axit azelaic là một loại kem hoặc gel kê đơn cho mụn trứng cá nhẹ đến trung bình . Nó cũng được bán dưới tên thương hiệu Azelex và Finacea. Người ta tin rằng axit azelaic hoạt động bằng cách làm giảm vi khuẩn Propionibacterium acnes, vi khuẩn gây ra mụn trứng cá nhiều nhất. Nó cũng giúp bình thường hóa quá trình bong tróc của các tế bào da chết và giảm viêm.
Axit azelaic có thêm lợi ích là cải thiện tình trạng tăng sắc tố da sau viêm , sự đổi màu để lại sau khi vết thương do mụn đã lành. Axit azelaic nên được sử dụng thận trọng cho những người có làn da nhạy cảm do các tác dụng phụ bao gồm mẩn đỏ, bỏng rát và kích ứng, cũng như đối với những người nhạy cảm với ánh nắng.
Thuốc bôi mụn chứa Benzoyl peroxide
Thuốc bôi trị mụn sưng viêm thường chứa thành phần Benzoyl peroxide, đây là một hoạt chất nổi tiếng trong việc chống lại mụn trứng cá. Benzoyl peroxide có tác dụng điều trị và ngăn ngừa mụn bằng cách tiêu diệt vi khuẩn bên dưới da, cũng như giúp lỗ chân lông loại bỏ tế bào da chết và bã nhờn dư thừa (dầu).
Benzoyl peroxide là một loại thuốc bôi mụn sưng viêm đặc biệt hiệu quả, đặc trưng bởi mụn đỏ có chứa mủ – mụn mủ, sẩn, mụn nang và nốt sần – thay vì mụn đầu trắng và mụn đầu đen. Bên cạnh đó, nó cũng được coi là một loại thuốc bôi trị mụn bọc thường được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Ngoài ra, Benzoyl peroxide cũng có thể giúp làm bong các tế bào da chết và làm cho các vết sẹo do mụn ít nổi hơn.
Mặc dù được coi là an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng benzoyl peroxide có thể gây ra tác dụng phụ. Điều này đặc biệt xảy ra khi bạn mới bắt đầu sử dụng sản phẩm. Benzoyl peroxide hoạt động bằng cách lột da để loại bỏ tế bào da chết, dầu thừa và vi khuẩn có thể bị mắc kẹt bên dưới. Những tác động như vậy có thể dẫn đến khô da, cũng như mẩn đỏ và bong tróc quá mức. Bạn cũng có thể thấy ngứa và kích ứng tại vị trí bôi thuốc. Bên cạnh đó, lưu ý không sử dụng benzoyl peroxide nếu bạn bị cháy nắng.
Thuốc bôi mụn chứa Retinoids
Retinoids tại chỗ là thuốc bôi trị mụn có nguồn gốc từ vitamin A tổng hợp, cực kỳ phổ biến và hiệu quả. Retinoids tại chỗ được sử dụng để điều trị mụn trứng cá bao gồm tretinoin và tazarotene. Adapalene được mô tả chính xác hơn là một hợp chất giống như retinoid, nhưng vì nó hoạt động theo cùng một cách nên nó thường được bao gồm trong nhóm retinoid tại chỗ.
Retinoids tại chỗ thúc đẩy sự thay đổi tế bào da, giữ cho lỗ chân lông của bạn không bị tắc nghẽn và ngăn ngừa mụn trứng cá. Chúng được sử dụng để điều trị mụn trứng cá nhẹ đến trung bình và nặng. Retinoids tại chỗ, đặc biệt là retinoid tretinoin tại chỗ, có một ưu điểm khác – chúng là phương pháp điều trị chống lão hóa hiệu quả. Chúng thường được sử dụng để làm giảm nếp nhăn, làm cho retinoids trở thành một lựa chọn điều trị phổ biến cho những người bị mụn trứng cá ở tuổi trưởng thành .
Các loại retinoid tại chỗ phổ biến nhất được sử dụng để điều trị mụn trứng cá là:
- Differin (adapalene)
- Retin-A (tretinoin)
- Retin-A Micro (tretinoin)
- Avage (tazarotene)
- Tazorac (tazarotene)
Thuốc bôi mụn chứa kháng sinh
Thuốc kháng sinh tại chỗ giúp cải thiện mụn trứng cá bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây mụn, Propionibacterium acnes. Chúng cũng có thể giúp giảm viêm và có thể làm giảm lượng lỗ chân lông bị tắc nghẽn. Thuốc kháng sinh tại chỗ thường được kê đơn cho mụn trứng cá từ trung bình đến nặng.
Thuốc kháng sinh tại chỗ phổ biến nhất được sử dụng để điều trị mụn trứng cá là clindamycin và erythromycin.
Thuốc kháng sinh bôi ngoài da cũng có thể góp phần tạo ra vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh và một số người dùng có thể gặp tác dụng phụ. Để khắc phục vấn đề này, nên sử dụng thuốc kháng sinh tại chỗ cùng với một loại thuốc điều trị mụn trứng cá khác, như retinoid tại chỗ hoặc benzoyl peroxide . Trong trường hợp đơn trị liệu, thuốc kháng sinh tại chỗ chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn (12 tuần).
Thuốc bôi mụn kết hợp
Thuốc kết hợp bôi ngoài da, như tên cho thấy, bao gồm các loại thuốc có chứa hai thành phần trị mụn trứng cá. Bạn nhận được lợi ích của cả hai loại thuốc chỉ với một lần điều trị. Những loại thuốc này có thể tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, bình thường hóa quá trình bong tróc của tế bào da chết, giữ cho lỗ chân lông thông thoáng và giảm số lượng mụn trứng cá, tùy thuộc vào loại thuốc mà bác sĩ da liễu kê cho bạn.
Một đặc điểm quan trọng của điều trị kết hợp tại chỗ là thường cần ít kháng sinh hơn để tiêu diệt vi khuẩn so với chỉ sử dụng kháng sinh tại chỗ. Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng một liệu pháp kết hợp làm tăng khả năng tuân thủ điều trị và do đó có thể làm tăng hiệu quả.
Có rất nhiều lựa chọn thuốc kết hợp tại chỗ, bao gồm:
- Acanya (clindamycin và benzoyl peroxide)
- Benzamycin (benzoyl peroxide và erythromycin)
- BenzaClin (benzoyl peroxide và clindamycin)
- Duac (benzoyl peroxide và clindamycin)
- Epiduo (adapalene và benzoyl peroxide)
- Onexton (clindamycin và benzoyl peroxide)
- Ziana (clindamycin và tretinoin)
- Klenzit ms (adapalene)
Các lưu ý khi sử dụng thuốc bôi trị mụn
Điều đầu tiên và quan trọng nhất cần lưu ý đó là chỉ sử dụng thuốc bôi trị mụn theo chỉ định của bác sĩ, bởi thuốc bôi có hiệu quả điều trị hay không phụ thuộc vào loại mụn của bạn.
Các thuốc bôi trị mụn hàng đầu được chứng minh là có lợi trong việc mang đến hiệu quả điều trị đối với nhiều loại mụn khác nhau như:
- Mụn trứng cá (sự hiện diện của mụn đầu đen, mụn đầu trắng và các loại mụn khác trên da)
- Mụn nang (loại mụn nghiêm trọng nhất; nó phát triển khi các nang hình thành sâu bên dưới da)
- Nếp nhăn trên khuôn mặt
- Rosacea (một tình trạng da phổ biến gây đỏ và nổi rõ các mạch máu trên mặt)
- Viêm da tiết bã (một bệnh ngoài da phổ biến gây phát ban ngứa với vảy bong tróc)
- Bệnh vẩy nến (một tình trạng da mãn tính có thể gây ra các mảng da đỏ, có vảy xuất hiện)
Bên cạnh đó, các chuyên gia không chỉ dựa trên tình trạng mụn của bạn mà còn căn cứ và thể trạng, sức khỏe, tiền sử bệnh lý của mỗi cá nhân để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất, cũng như quyết định có sử dụng thuốc bôi điều trị mụn hay không và dùng như thế nào. Chính vì thế đừng tự sử dụng một loại thuốc nào đó dựa trên lời quảng cáo thuốc bôi trị mụn nào tốt nhất, thuốc bôi trị mụn dứt điểm nhất,… mà cách tốt nhất để biết tình trạng mụn của bản thân có cần thiết phải sử dụng thuốc bôi điều trị hay không là đến gặp bác sĩ để nhận được sự tư vấn.
Các cách điều trị mụn trứng cá khác
Bên cạnh thuốc bôi trị mụn, còn có nhiều phương pháp điều trị khác tùy mức độ nghiêm trọng của tình trạng mụn, sẽ được các bác sĩ cân nhắc và lựa chọn nhằm mang đến hiệu quả tốt nhất cho bệnh nhân.
Thuốc uống
- Thuốc kháng sinh
- Các tác nhân chống androgen như Spironolactone, …
- Isotretinoin như Amnesteem, Claravis, …
Các phương pháp trị liệu
Đối với một số người với tình trạng mụn viêm hoặc nghiêm trọng, các liệu pháp sau đây có thể hữu ích, đơn lẻ hoặc kết hợp với thuốc:
- Liệu pháp ánh sáng như liệu pháp quang học, liệu pháp laser…
- Peel da hóa học
- Chiếu ánh sáng xanh trị mụn
Câu hỏi thường gặp – FAQ
Sử dụng thuốc bôi trị mụn có tác dụng phụ gì không?
Các tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng thuốc bôi đặc trị mụn trứng cá bao gồm: Viêm ngứa, mẩn đỏ, kích ứng da, da khô tróc vảy…
Ngoài da các tác dụng phụ hiếm gặp khác bao gồm: Bùng phát mụn, cháy nắng, viêm da tiếp xúc, khô mũi, tăng hoặc giảm sắc tố, phát ban, suy giảm thị lực, phù nề mí mắt…
Có thể sử dụng thuốc bôi trị mụn trứng cá khi đang mang thai không?
Bạn sẽ cần sự tư vấn của bác sĩ về tất cả các phương pháp điều trị mụn trứng cá hiện nay khi đang mang thai, bởi chúng đều có thể mang lại những tác dụng phụ ảnh hưởng đến thai nhi. Tốt nhất là bạn nên bắt đầu với việc cải thiện thói quen chăm sóc da thật hiệu quả, dưỡng ẩm tốt và tẩy tế bào chết thường xuyên.
Bên cạnh đó với những người phụ nữ đang mang thai đang gặp phải tình trạng mụn trứng cá rất cần đến sự tư vấn kỹ lưỡng từ Bác sĩ da liễu, không tự ý mua và sử dụng bất kỳ sản phẩm nào khi chưa chó chỉ định của bác sĩ để tránh gây nguy hại đến thai nhi.
