Trong các vấn đề về sức khỏe hiện nay, mụn trứng cá là một trong các vấn đề được quan tâm nhất, đặc biệt là ở lứa tuổi dậy thì. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản nhất về mụn trứng cá, từ đó có nền tảng kiến thức liên quan đến việc điều trị và xử lí mụn, lấy lại làn da tươi trẻ đầy sức sống.
Mụn trứng cá là gì?
Mụn trứng cá là một tình trạng da phổ biến xảy ra khi các nang lông dưới da bị tắc nghẽn. Bã nhờn, hay còn gọi là dầu giúp da không bị khô, và các tế bào da chết bịt kín các lỗ chân lông, dẫn đến bùng phát các tổn thương, thường được gọi là mụn mụn trứng cá.
Mụn trứng cá hình thành như thế nào?
Mụn trứng cá là một chứng rối loạn viêm da, có các tuyến bã nhờn (dầu) kết nối với nang lông, nơi chứa một sợi lông nhỏ. Ở làn da khỏe mạnh, các tuyến bã nhờn tạo ra chất nhờn thải ra bề mặt da thông qua lỗ chân lông, đây là lỗ mở trong nang lông.
Tế bào sừng là một loại tế bào trên da, nằm bên trên nang lông. Thông thường, các tế bào da, các tế bào sừng sẽ bong tróc trên bề mặt da. Khi lông, bã nhờn và tế bào sừng hay còn gọi là tế bào da chết kết dính với nhau bên trong lỗ chân lông mà không được đào thải ra ngoài, mụn trứng cá sẽ phát sinh. Hỗn hợp dầu và tế bào da chết cho phép vi khuẩn thường sống trên da phát triển trong các nang lông bị bịt kín và gây viêm – sưng, đỏ, nóng và đau. Từ đó sẽ phát sinh mụn viêm, đôi khi là mụn mủ, mụn nhọt do nhiễm khuẩn.
Mụn trứng cá thường nổi ở những vị trí nào?
Thông thường, các đợt bùng phát của mụn sẽ xảy ra trên mặt nhưng cũng có thể xuất hiện ở lưng, ngực và vai.
Đối với hầu hết mọi người, mụn trứng cá có xu hướng biến mất khi họ bước vào tuổi ba mươi, nhưng đôi khi có những trường hợp một số người ở độ tuổi bốn mươi và năm mươi vẫn tiếp tục gặp phải vấn đề này.
Phân loại mụn trứng cá
Từ khái niệm mụn trứng cá nêu trên, có thể thấy mụn được phân chia ra làm nhiều loại. Trong đó có những loại chính như sau:
Phân loại theo cơ chế bệnh sinh
- Mụn đầu trắng: Đây là loại mụn xảy ra khi các nang lông bị bịt kín nằm bên dưới da, tạo ra bọc màu trắng.
- Mụn đầu đen: Loại mụn này xuất hiện khi thành nang vùng lỗ chân lông bị hở bề mặt và dẫn đến thâm đen. Nhiều người lầm tưởng rằng mụn đầu đen là bụi bẩn mắc kẹt trong lỗ chân lông. Nhưng trên thực tế nếu lỗ chân lông nếu bị tắc nghẽn bởi vi khuẩn, dầu và các loại bụi bẩn, chúng sẽ chuyển sang màu nâu khi tiếp xúc với không khí do bị oxy hóa.
- Mụn viêm: Đây là loại mụn phát triển khi các nang lông bị tắc rồi sau đó bị viêm nhiễm do vi khuẩn. Biểu hiện là những nốt đỏ sưng với nhân trắng đục ở giữa.
Phân loại mụn trứng cá theo mức độ
Nếu phân loại theo mức độ nghiêm trọng, ta có thể chia ra các loại gồm:
- Mụn trứng cá nhẹ: Mụn đầu trắng, mụn đầu đen. Những loại mụn này tương đối dễ để điều trị.
- Mụn trứng cá mức độ trung bình: Thường là mụn viêm, mụn nhọt, hoặc một số trường hợp mụn đầu trắng và mụn đầu đen không đáp ứng điều trị.
- Mụn trứng cá nặng: Là những trương hợp mụn viêm mủ nhiễm khuẩn nghiêm trọng, những loại mụn số lượng nhiều điều trị lâu ngày không có kết quả.
Phân loại mụn theo mức độ nghiêm trọng không thực sự chính xác bởi nó còn phù hợp vào cơ địa và cách chăm sóc da của mỗi người. Quan trọng nhất vẫn là hiểu được cách từng loại mụn phát sinh để có cách điều trị hiệu quả nhất.
Nguyên nhân gây mụn trứng cá
Có thể chỉ ra rất nhiều yếu tố dẫn đến sự phát sinh của mụn trứng cá. Nguyên nhân gây mụn bao gồm: Nội tiết tố, tuổi dậy thì, thói quen chăm sóc da, việc sử dụng thuốc, căng thẳng stress tâm lý, chế độ ăn…
Tuy nhiên, về cơ bản, các yếu tố trên đều có thể quy về 3 nguyên nhân gây mụn trứng cá cốt lõi như sau:
Bã nhờn dư thừa trên da
Tuyến bã nhờn là những tuyến nhỏ trên da sản sinh ra một loại dầu giúp bôi trơn bề mặt da của bạn, hay còn gọi là bã nhờn. Đôi khi tuyến bã nhờn tạo ra nhiều dầu hơn so với mức cần thiết. Khi đó dầu thừa sẽ nằm trong lỗ chân lông và làm tắc nghẽn nang lông. Từ đó, hình thành mụn trứng cá. Ngoài ra sự gia tăng chất nhờn trên da cũng là một môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển mạnh, dẫn đến viêm da.
Tế bào da chết quá nhiều
Các tế bào sừng trên lớp biểu bì của da liên tục bong tróc. Đây là cách mà da tự tẩy tế bào chết và làm mới. Các tế bào da chết liên tục rơi ra khỏi lớp sừng và được thay thế bằng các tế bào mới đẩy lên từ bên dưới. Đôi khi làn da của bạn lại tạo ra nhiều tế bào da chết hơn bình thường. Chúng sẽ bị mắc kẹt trong nang lông và gây ra tắc nghẽn. Từ đó phát sinh ra mụn trứng cá.
Quá trình Viêm
Vi khuẩn trên da gây viêm như Cutibacterium acnes đôi khi phát triển ngoài tầm kiểm soát. Gặp môi trường kỵ khí khi nang lông bị tắc nghẽn bởi mụn, càng làm chúng phát triển. Từ đó gây nên tình trạng mụn trứng cá nghiêm trọng hơn nữa.
Điều trị mụn trứng cá
Việc điều trị mụn cũng là một vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Liệu mụn trứng cá có tự hết không? Nếu không thì làm cách nào để chữa trị và đánh bay tình trạng mụn trên da?
Có rất nhiều phương pháp trị mụn trứng cá. Mỗi loại có những ưu nhược điểm khác nhau và áp dụng cho những trường hợp khác nhau. Tham khảo ý khiến của bác sĩ da liễu để có phương pháp trị mụn phù hợp và hiệu quả. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo giúp bạn hình dung ra được những phương pháp đó và có mức độ vận dụng cho phù hợp.
Cách trị mụn trứng cá tại nhà
Có rất nhiều cách trị mụn trứng cá bằng các sản phẩm thiên nhiên tại nhà. Có thể kể đến như mật ong, trà xanh, nha đam,…
Điểm chung của các nguyên liệu này là chúng có chứa chất kháng viêm, kháng khuẩn tự nhiên. Do đó có thể mang đến công dụng làm giảm thiểu các vi khuẩn gây mụn trứng cá. Tuy nhiên đây đa phần là những phương pháp tự phát, chưa có kiểm chứng y học. Vì vậy, việc điều trị có thể không dẫn đến hiệu quả như mong muốn.
Trị mụn trứng cá bằng các sản phẩm thuốc
Trong các sản phẩm thuốc điều trị mụn trứng cá, có những loại thuốc kê đơn hoặc các thuốc không cần kê đơn. Có những loại thuốc uống và cũng có những loại thuốc bôi tại chỗ. Có thể kể đến một số loại thuốc nhiều người biết đến như thuốc trị mụn klenzit ms, Differin, Klenzit C, Axit salicylic, Benzoyl peroxide, thuốc kháng sinh, Retinoids,….
Điều trị mụn trứng cá bằng các phương pháp công nghệ cao
- Lấy nhân mụn chuẩn y khoa
- Liệu pháp quang động
- Peel da hóa học
- Thuốc tiêm cortisone
Các cách phòng ngừa mụn trứng cá hiệu quả
- Rửa mặt hai lần một ngày và sau khi đổ mồ hôi. Chỉ nên dùng sữa rửa mặt tối đa 2 lần/ngày!
- Chỉ sử dụng các sản phẩm phù hợp với làn da tránh dị ứng. Với từng loại da riêng biệt sẽ có thể phù hợp với một số dạng sữa rửa mặt nhất định (sữa rửa mặt dành cho da thường, sữa rửa mặt cho da khô nhạy cảm hoặc sữa rửa mặt cho da dầu).
- Dưỡng ẩm cho làn da của bạn.
- Tránh chạm tay lên mặt.
- Hạn chế hết mức việc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
- Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng tâm lý.
- Chế độ ăn ít cacbohydrat, nhiều chất xơ, virtamin và chất khoáng.
